ศูนย์วิจัยเศรษฐกิจและพยากรณ์ทางการเกษตร (แม่โจ้โพลล์) คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ ได้สำรวจความคิดเห็นของนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติที่เดินทางมาท่องเที่ยวจังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 441 ราย ระหว่างวันที่ 10 – 20 กุมภาพันธ์ 2566 ในหัวข้อ “อาหารเหนือ Soft Power…พลังขับเคลื่อนการท่องเที่ยวเชียงใหม่จริงหรือ” โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจความคิดเห็นของนักท่องเที่ยวต่างชาติต่อการรับรู้และความชื่นชอบอาหารท้องถิ่นภาคเหนือ
ผลการสำรวจ พบว่า นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติส่วนใหญ่เดินทางมาจากทวีปยุโรป ร้อยละ 54.65 รองลงมาคือมาจากทวีปอเมริกา ร้อยละ 20.86 ทวีปเอเชีย ร้อยละ 19.65 และอื่นๆ (ภูมิภาคโอเชียเนีย และทวีปแอฟริกา) ร้อยละ 4.54 โดยส่วนใหญ่เพิ่งเคยมาเที่ยวจังหวัดเชียงใหม่เป็นครั้งแรก ถึงร้อยละ 71.88 และเคยเดินทางมาเที่ยวจังหวัดเชียงใหม่แล้ว ร้อยละ 28.12 (โดยเคยเดินทางมาเฉลี่ยจำนวน 3 ครั้ง มากสุด 20 ครั้งและน้อยสุด 2 ครั้ง) เมื่อสอบถามนักท่องเที่ยวต่างชาติถึงเมนูอาหารท้องถิ่นภาคเหนือที่รู้จักและชื่นชอบ พบว่า อันดับ 1 รู้จักและชื่นชอบเมนูข้าวซอยไก่ หรือหมู ร้อยละ 78.72 อันดับ 2 รู้จักและชื่นชอบเมนูไส้อั่ว ร้อยละ 50.35 อันดับ 3 รู้จักและชื่นชอบเมนูแคบหมู ร้อยละ 26.30 อันดับ 4 รู้จักเมนูและชื่นชอบน้ำพริกหนุ่ม/น้ำพริกอ่อง ร้อยละ 24.11 และอันดับ 5 รู้จักและชื่นชอบเมนูขนมจีนน้ำเงี้ยว ร้อยละ 22.70 สำหรับความคิดเห็นของนักท่องเที่ยวต่างชาติต่อความโดดเด่นในประเด็นต่างๆ ของอาหารท้องถิ่นภาคเหนือ พบว่า อันดับ 1 คือ นักท่องเที่ยวเห็นว่าอาหารท้องถิ่นภาคเหนือมีรสชาติอร่อยถูกปาก คิดเป็นร้อยละ 87.07 รองลงมาคือ เห็นว่ามีความคุ้มค่า ราคาเหมาะสม คิดเป็นร้อยละ 81.18 อันดับ 3 คือ เห็นว่าหน้าตาอาหารท้องถิ่นภาคเหนือมีความสวยงาม และน่ารับประทาน คิดเป็นร้อยละ 76.87 อันดับ 4 คือ เห็นว่าเป็นอาหารที่มีคุณภาพและมีความสะอาด ร้อยละ 76.19 และอันดับ 5 คือ เห็นว่าเป็นอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ เช่น มีสมุนไพร เครื่องเทศต่างๆ คิดเป็นร้อยละ 75.74
เชียงใหม่ถือเป็นจังหวัดที่เป็นจุดหมายปลายทางของนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างชาติ เนื่องจากเป็นจุดศูนย์กลางทางเศรษฐกิจและวัฒนธรรมของภาคเหนือ โดยจากสถิติปี 2565 (เดือนมกราคม - ธันวาคม) จังหวัดเชียงใหม่มีผู้มาเยี่ยมเยือนชาวต่างชาติ จำนวนกว่า 1,096,331 คน ซึ่งคิดเป็นรายได้จากผู้เยี่ยมเยือนชาวต่างชาติ กว่า 9,662.63 ล้านบาท (ที่มา: กระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬา,สถานการณ์การท่องเที่ยวในประเทศ รายจังหวัด ปี 2565 (Domestic Tourism Statistics (Classify by region and province 2022)) ซึ่งเชียงใหม่นอกจากการมีแหล่งท่องเที่ยวที่มีความหลากหลายแล้ว จากผลการสำรวจในครั้งนี้ยังพบว่า อาหารเหนือมีรสชาติอร่อยถูกปาก มีความคุ้มค่า และราคาเหมาะสม เป็นที่ชื่นชอบของนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติ โดยเมนูอาหารเหนือที่นักท่องเที่ยวต่างชาติรู้จักและชื่นชอบ เช่น ข้าวซอย ไส้อั่ว และแคบหมู เป็นต้น ปัจจุบันหน่วยงานภาครัฐและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องด้านการส่งเสริมการท่องเที่ยว ได้มีความพยายามในการสนับสนุน “Soft Power” และอุตสาหกรรมสร้างสรรค์ของไทย ซึ่ง “อาหาร” ก็ถือเป็น “Soft Power” อีกประเภทหนึ่ง ที่ถูกสะท้อนมาจากวิถีชีวิต วัฒนธรรมของผู้คนในท้องถิ่นนั้นๆ ดังกรณีข้าวเหนียวมะม่วงที่สร้างการรับรู้อย่างมากมาย หลังศิลปินของไทยนำไปโชว์ในเทศกาลดนตรี ณ ประเทศสหรัฐอเมริกา เมื่อช่วงกลางปี 2565 ที่ผ่านมา ซึ่งหากได้รับการสนับสนุนและสร้างโอกาสในการเผยแพร่ในรูปแบบใหม่ๆ แล้ว “อาหารเหนือ” เช่น ข้าวซอย ไส้อั่วและแคบหมู ย่อมจะเป็นสินค้าส่งออกทางวัฒนธรรมที่สำคัญของไทยอย่างแน่นอน